Αφιέρωμα στον Wael Shawky στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης
Παράλληλα με την παραγωγή The Song of Roland που παρουσιάζεται στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης, προβάλλεται στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ) η τριλογία του Ουάελ Σόκι, The Cabaret Crusades: The Horror Show Files (2010), The Path to Cairo (2012) και The Secrets of Karbala (2015). Η τριλογία εξιστορεί τις Σταυροφορίες από μια αραβική ματιά, με αρχική έμπνευση το βιβλίο του Αμίν Μααλούφ, Οι Σταυροφορίες από τη σκοπιά των Αράβων. Οι τρεις ταινίες εκλαμβάνονται ως ένα ενιαίο, μνημειώδες έργο, αν και η καθεμία έχει τη δική της, ιδιαίτερη αισθητική, ομιλία, μουσική και σκηνογραφία. Τα δύο πρώτα έργα της τριλογίας παρουσιάστηκαν στη διεθνή έκθεση Ντοκουμέντα 13, ενώ το τρίτο σε έκθεση στο ΜοΜΑ PS1 και στη διεθνή έκθεση ArtBasel. Η είσοδος θα είναι ελεύθερη με σειρά προτεραιότητας. Η διανομή των δελτίων εισόδου ξεκινά 1 ώρα πριν από κάθε εκδήλωση.
Wael Shawky
Είναι ένας από τους πιο σημαντικούς εικαστικούς καλλιτέχνες της Αιγύπτου. Αναμειγνύοντας την αλήθεια με τη μυθοπλασία, τον παιδικό ενθουσιασμό με το πνευματικό δόγμα, ο Wael Shawky αναπαριστά με μαριονέτες τις επικές μεσαιωνικές συγκρούσεις Μουσουλμάνων και Χριστιανών στην τριλογία ταινιών του “Cabaret Crusades”.
Ο Wael Shawky γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, όπου και σπούδασε καλές τέχνες, ενώ συνέχισε για μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια (ΗΠΑ). Ζει και εργάζεται στην Αλεξάνδρεια, ενώ έχει ιδρύσει και ένα πρόγραμμα για νέους καλλιτέχνες, το MASS Alexandria. Χρησιμοποιώντας ποικίλα μέσα ταινίες, σχέδιο, φωτογραφία και περφόρμανς, διερευνά και αναλύει τις πραγματικές και φανταστικές ιστορίες και αφηγήσεις του Αραβικού κόσμου. Οι πολυεπίπεδες επαναφηγήσεις του παροτρύνουν τους θεατές να ασχοληθούν με τα θέματα της αλήθειας, του μύθου και των στερεοτύπων. Ο ίδιος θεωρεί τον εαυτό του ένα είδος «μεταφραστή σε φόρμες» παραδειγμάτων μιας πολιτιστικής μετάβασης που συμβαίνει στον κόσμο. Έχει συμμετάσχει σε μεγάλες διεθνείς εκθέσεις, όπως οι Μπιενάλε της Βενετίας και της Κωνσταντινούπολης και η Ντοκουμέντα, και έχει κάνει προσωπικές εκθέσεις σε μεγάλα μουσεία και κέντρα τέχνης σε όλο τον κόσμο.
Το μέχρι τώρα έργο του Wael Shawky έχει προκύψει από μεγάλες περιόδους εξαντλητικής και εις βάθος έρευνας. Περιστρέφεται γύρω από τα ζητήματα των εθνικών, θρησκευτικών και καλλιτεχνικών ταυτοτήτων, ενώ χρησιμοποιεί ως μέσα το φιλμ, την περφόρμανς και την αφήγηση. Είτε κάνει περφόρμανς στην έρημο διδάσκοντας παιδιά Βεδουίνων, είτε οργανώνει μια συναυλία heavy metal σε ένα απομονωμένο χωριό στην έρημο, ο Shawky βάζει το σύγχρονο Δυτικό πολιτισμό στο πλαίσιο ενός νέου βλέμματος, μέσα από το φακό της ιστορικής παράδοσης – αλλά και το αντίστροφο.
Σάββατο 30 Δεκεμβρίου | 16:00 (όλη η τριλογία)
Cabaret Crusades: The Horror Show File, 2010
Ανιχνεύοντας γεγονότα που ξετυλίχθηκαν σε μια περίοδο τεσσάρων ετών (1096-1099) και διαδραμάτισαν κομβικό ρόλο στις επερχόμενες ιστορικές εξελίξεις, επηρεάζοντας συθέμελα τον Αραβικό κόσμο και τις σχέσεις του με τη Δύση, η ταινία αυτή προσφέρει μια διαφορετική άποψη για την ιστορία των Σταυροφοριών.
Με πηγή έμπνευσης το βιβλίο του Amin Maalouf, Οι Σταυροφορίες από τη σκοπιά των Αράβων, η ταινία ανιχνεύει τις αιτίες και τα αποτελέσματα που είχαν εκείνες οι στρατιωτικές εκστρατείες, με την ευλογία της Εκκλησίας, παίρνοντας τη μορφή εικόνων βασισμένων σε μια ανακατασκευή των γεγονότων ιδωμένη μέσα από τα μάτια όσων κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν την εισβολή.
Παρέχει μια ακριβή περιγραφή των τόπων στη Μέση Ανατολή και την Ευρώπη, που αποτέλεσαν το σκηνικό για τις πρώτες Σταυροφορίες και ζωντανεύει αυτά τα επεισόδια με τις εξαιρετικά εκφραστικές μαριονέτες 200 ετών από τη συλλογή Lupi στο Τορίνο. Οι μαριονέτες κινούνται από σαφώς ορατά νήματα και φορούν τα κοστούμια των χαρακτήρων που ήταν παρόντες στα χριστιανικά στρατεύματα της Ευρώπης και στα μουσουλμανικά στρατεύματα, κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων.
Παρόλο που το θέμα είναι βασισμένο σε ιστορικά τεκμήρια και γεγονότα, αυτό που αναδύεται είναι μια υπερρεαλιστική και μυθική ατμόσφαιρα που αναμειγνύει το δράμα με τον κυνισμό, αφηγούμενη μια ιστορία μακρινών γεγονότων που δεν θα μπορούσαν να είναι πιο επίκαιρα σήμερα.
Cabaret Crusades: The Path to Cairo, 2012
Μια μουσική ταινία όπου το σενάριο –βασισμένο σε κείμενα του Αμίν Μααλούφ– μετατρέπεται σε στίχους και τραγουδιέται από παιδική χορωδία. Η μουσική σύνθεση είναι βασισμένη στην παραδοσιακή μουσική των αλιέων μαργαριταριών του Μπαχρέιν. Τα γυρίσματα έχουν γίνει στη Λευκή Έρημο (Δυτική Έρημος, Αίγυπτος) και στη Μασσαλία, χρησιμοποιώντας ειδικά ραμμένες μαριονέτες, χειροποίητες και κατασκευασμένες με ακρίβεια από γυαλί και κεραμικά με χειροποίητα κοστούμια από δαντέλα, βαμβάκι, βελούδο και μετάξι.
Το Cabaret Crusades: The Path to Cairo είναι μια μυθική ερμηνεία των στρατιωτικών εκστρατειών της Χριστιανικής Δύσης στην Ιερουσαλήμ και τους Αγίους Τόπους, που έγιναν με τις ευλογίες της Εκκλησίας. Η υπόθεση είναι βασισμένη στα χρονικά της περιόδου μεταξύ της Α΄ και της Β΄ Σταυροφορίας (1099-1149) και φωτίζει τα κύρια ιστορικά πρόσωπα της σύγκρουσης, όπως τον ηγεμόνα Νουρεντίν (Nur ad-Din Zangi), τον σουλτάνο Μουσέντ Α΄ (Rukn al-Din Mesud), τον σουλτάνο Κιλίτζ Αρσλάν Α΄ (Kilij Arslan), τον βασιλιά Ζίγκουρντ Α΄ της Νορβηγίας, τον θεολόγο Βερνάρδο του Κλερβό, τον βασιλιά Λουδοβίκο Ζ΄ της Γαλλίας, τον βασιλιά Κόνραντ Γ΄ της Γερμανίας, τον Κόμη Ραϊμόνδο Βερεγκάριο της Βαρκελώνης, τον Πάπα Ευγένιο Γ΄, τον επίσκοπο Αλβέρτο της Πομερανίας, τον Κόμη Γουλιέλμο Β΄ της Νεβέρ και τον Δούκα Ράτιμπορ Α΄ της Πομερανίας. Η ταινία εξετάζει την ιστορική περίοδο κατά την οποία σημειώθηκε μετάβαση της πολιτικής εξουσίας σε πολλές διαφορετικές πόλεις της Μέσης Ανατολής, για να καταλήξει στο Κάιρο, με το τέλος της Β΄ Σταυροφορίας.
Cabaret Crusades: The Secrets of Karbala, 2015
Το τρίτο και τελευταίο μέρος της τριλογίας για τις Σταυροφορίες του Ουάελ Σόκι είναι μια μείξη παραδοσιακής αραβικής μουσικής (φιτζέρι από τους αλιείς μαργαριταριών του Περσικού Κόλπου, ινσάντ από τους Σούφι της Αιγύπτου, ραντούντ από τους σιϊτες του Ιράκ) και ηλεκτρονικής μουσικής.
Η υπόθεση πηγαίνει μπρος-πίσω στην πορεία του χρόνου, από τον 7ο έως τον 12ο αιώνα. Η ταινία ξεκινά με την ιστορία του Νουρεντίν, με την οποία τελείωνε το δεύτερο μέρος, Cabaret Crusades: The Path to Cairo. Παρακολουθεί την ιστορία του Σαλαδίνου (Salah ad-Din), πρέσβη του Νουρεντίν στην Αίγυπτο, και ασχολείται με την ιστορική περίοδο ανάμεσα στη Β΄ (1145-1149) και την Γ΄ Σταυροφορία (1189-1192). Το σενάριο θίγει τη μετάβαση εξουσίας στην Αίγυπτο, από τους σιϊτες στους σουνίτες, σηματοδοτώντας έτσι τις βαθιές διαιρέσεις ανάμεσα στα δύο δόγματα, κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου.
Τους χαρακτήρες στα Μυστικά της Καρμπάλα υποδύονται ημιδιαφανείς, γυάλινες μαριονέτες, με ένα πήλινο σκηνικό να παρέχει το υπόβαθρο για την αφήγηση. Ο Σόκι έφτιαξε μεμονωμένες μαριονέτες από γυαλί Μουράνο, δημιουργώντας υπερρεαλιστικά όντα –έναν συνδυασμό ανθρώπων, άγνωστων ζώων και εξωγήινων πλασμάτων– που όλα τους αναδεικνύουν την γκροτέσκα βαρβαρότητα του πολέμου και της επιθετικότητας. Η ταινία σκιαγραφεί αυτή την ιστορική περίοδο ως έναν μυθικό χρόνο που αναμειγνύει τη θρησκευτική βαρύτητα με τη δραματική φαντασία, δίνοντας συγχρόνως έμφαση στο θεατρικό και σκηνικό στοιχείο της γραφής της ιστορίας.
